Ik begin aan een nieuwe column. De branden vers op het netvlies. Ik kan echt niet anders dan
erover schrijven natuurlijk. Eerst wist ik helemaal van niets. Zonder tv komt er weinig
nieuws bij ons binnen. Een vriendin vertelde me over de vreselijke ramp rond Athene en
vanaf dat moment had niemand het meer over iets anders. Iedereen op ons eiland kent wel
iemand in of rond Athene of heeft er familie wonen.
De tv’s op terrassen staan overal aan en wat je ziet maakt zo ontzettend verdrietig. Vluchten
voor het vuur en uiteindelijk de zee niet kunnen bereiken of wel de zee hebben bereikt maar
dan verdrinken. Of uren moeten wachten op hulp. Vissersbootje die mensen uit het water of
van rotsen in het water halen, mensen die alles kwijt zijn geraakt. Maar dan in ieder geval
nog wel in leven zijn.
Er zijn ook mensen die de zee niet haalden, een groep van 26 mensen waaronder ook
kinderen zijn gevonden in een innige omhelzing, het raakt ons allemaal, de verhalen die naar
buiten komen zijn te erg voor woorden. Griekenland is in diepe rouw. Premier Tsipras houdt
een lange speech waarbij hij het boetekleed aantrekt. Er wordt al decennia lang illegaal
gebouwd hier in Griekenland, huis tegen huis en daaraan weer schuur tegen schuur.
Veiligheidsvoorschriften worden niet nageleefd als die er al zijn. Met een brand zoals deze
waarbij het vuur razendsnel om zich heen greep waren veel mensen kansloos. De
vluchtwegen naar de zee zijn geblokkeerd door illegaal gebouwde muren, hekken, huizen.
Tsipras gaf aan dat alle hulp welkom is en er is inmiddels een bankrekeningnummer bekend
gemaakt voor hulp aan de slachtoffers. Graag geef ik het hierbij door. Nationale bank
Griekenland, IBAN GR 27010 1410 0000 1412 9611 217.
Terwijl het leven verder gaat is nog steeds heet. Ik weet dat het in Nederland ook heet is deze
zomer. Er is zelfs een nationaal hitteplan, kijk, daar lachen wij dan weer om. Hoe verzinnen
ze het. En daar is nog een ambtenaar voor betaald ook, om een nationaal hitteplan te
bedenken. Die zou een tijdje bij ons moeten komen logeren. Het enige wat je kan doen met
deze hitte is kalm blijven en doorademen.
Vanochtend scooterde ik naar het stadje om naar de bakker te gaan. Dan slaapt het eiland nog.
Voor mij de mooiste tijd van de dag. Omdat ik toch in het dan nog stille stadje was ging ik
meteen maar even langs bij het ticketverkoopkantoortje want we hadden besloten op de enige
vrije dag van deze week naar een naburige eilandje te gaan. Daar is het zelfs nu nog rustig,
een verademing voor ons dan even. Het meisje aan de balie had net haar frappeetje gehaald
en begroette me vriendelijk, kalimera. Dus vroeg ik of de boot a.s. donderdag zou vertrekken.
Hmmmm, zie ik het meisje achter de balie denken. Donderdag hè. Tja, als er genoeg mensen
zijn dan gaat de boot, als er geen mensen gaan donderdag dan gaat hij niet. Griekse logica.
Nou heerst er hier altijd een ontspannen houding ten opzichte van tijd dus vragen hoe laat de
boot dan misschien zou gaan heeft weinig zin. Dat tijdsbesef kan zowel therapeutisch als
frustrerend werken natuurlijk. Grieken laten hun leven niet bepalen door de klok. Als je een
afspraak wil maken kan dat to proi (in de ochtend) to apoyevma (in de middag) of to vradi
(in de avond). Dus de boot kan wel komen in de ochtend maar als die om half 10 nog maar
halfvol is vertrekken we rustig om 10 uur of later.
De rijken der aarde weten Patmos te bereiken momenteel. Helikopters vliegen af en aan. We
hebben een helikopterplatform op ons eiland wat normaal alleen gebruikt wordt voor de
ziekenhuishelikopter uit Athene om ernstig zieke mensen snel in Athene te krijgen maar in
juli en augustus landen hier ook de helikopters met de rich and famous van deze aarde die op
vakantie komen naar Patmos. Wij wonen dichtbij de landingsbaan en ze vliegen vlak boven
ons huis wat zowel spectaculair als een beetje eng is.
De rijken wonen in de grote oude herenhuizen in Chora. Chora is de hoofdstad van Patmos.
Het klooster van Johannes staat in Chora en domineert het hele eiland. Het lijkt een massief
stenen fort. Het meest zichtbare verband met een kerk is de klokkentoren die zich boven de
noordelijke muur verheft. Om het klooster heen zijn de huizen gebouwd. Chora is
schitterend. Een wirwar van smalle straatjes en steegjes, trappen. Al die smalle straatjes en
steegjes komen uit op het centrale plein. Aan twee kanten van het plein zijn restaurants, elk
met hun eigen tafels buiten. Een wandeling in Chora plaatst je bijna buiten de tijd. Het dorp
heeft geluk, de straten zijn te smal voor auto’s. Het lijkt bijna alsof je in een droom rond
wandelt. Je kan je gemakkelijk verplaatsen in de tijd dat er alleen nog ezels door de straatjes
sjokten.
Helaas heeft ook hier de moderne tijd toegeslagen. Scooters bepalen nu het straatbeeld. In de
jaren zeventig werd Chora ontdekt door de buitenlanders die er massaal huizen begonnen te
kopen. Natuurlijk verkochten de Grieken toendertijd graag hun huis om geld te verdienen.
Chora valt nu onder Unesco erfgoed wat inhoudt dat de huizen in originele staat moeten
worden opgeknapt met orginele materialen. Daardoor kost zelfs een ruïne nu al een kapitaal
en is Chora uitgegroeid tot een hippe rijkeluisplek. In de winter bijna verlaten maar in de
zomermaanden juli en augustus the place to be.
Deze week stond ik bij de slager toen er zo’n Chora mevrouw een groot stuk geit kwam
kopen want ze had die avond een etentje met vrinden. Zulke mensen hebben vrinden, wij
vrienden. De slager had geen geit en er ontstond een hele discussie. Wanneer dan wel? Kon
ze die middag erom komen of kon hij het thuis bezorgen? Ze moest het nu weten want
eventueel kon ze haar etentje uitstellen. De slager bleef goed in zijn rol. ‘Misschien morgen.’
Maar kon ze die geit dan bestellen? ‘Ja hoor’, zei de slager. ‘Maar is die er dan ook morgen?’
‘Zou kunnen’, zei de slager, ‘zou kunnen van niet.’ Ha, daar is de Griekse logica weer. Ik ken
het inmiddels wel maar de mevrouw kreeg het steeds heter in deze hitte. Daarom hou ik juist
zo van dit land, om gesprekjes zoals deze.
Omdat Patmos naast spiritueel ook een mondaine kant heeft zien we de grote jachten weer
aanmeren. Deze week lagen Giorgio Armani en Eric Clapton gezellig naast elkaar. De
bevolking van Patmos maakt ‘s avonds een wandelingetje om de boten te bekijken. Ze
hebben zelfs blauw licht onder water aan gedaan. Giorgio en Eric. Lichtvervuiling volgens
mij, de visjes moeten wel van slag raken. Milieubewust? Hoeft dat niet als je rijk bent dan?
De Augustusmaand. Veel make up en kleine bikini’s. Grote auto’s waarmee over een eiland
van pakweg 34 km² wordt gescheurd. Je moet natuurlijk wel op tijd op het strand zijn. Deze
week ligt er een jacht in onze baai wat 425.000 pw kost om te huren. Hoeveel mensen die bij
de bosbranden alles kwijt raakten zou je daarmee op weg kunnen helpen. Dingen zijn soms
zo buiten proportie.
Als je gids bent op een Grieks eiland vol magie en historie maak je mooie dingen mee.
Natuurlijk gaan tours in eerste instantie naar de grot van de Apocalyps en het beroemde
Johannesklooster. Maar soms zijn er van die echte pareltjes om te doen. Een private tour is
altijd leuk, kleinschalig en één op één contact. Er boekte vorige week een Amerikaans
echtpaar. De vrouw van het echtpaar bleek niet te kunnen lopen vanwege een ernstige ziekte
dus kloosterbezoek viel af, de Apocalyps grot kon ze natuurlijk ook niet in. En dan wordt het
improviseren. Deze lieve mevrouw had eigenlijk maar één wens. Ze wilde één keer in haar
leven met haar voeten in de Middellandse zee zitten. Op Santorini was het de gids niet gelukt,
op Mykanos ook niet en zelfs op Naxos met zijn zandstranden niet.
Maar dit is Patmos. Waar wonderen ( plus een bijdehante gids ) bestaan. In de baai van
Grikos is een strandje waar je met de auto tot aan de zee kan rijden. En daar op dat strandje
staat net die dag een plastic stoeltje van een visserman die aan zijn netten heeft gewerkt. We
zetten de stoel in zee. De lieve mevrouw wordt met hulp van haar echtgenoot en de
visserman uit de auto getild en in zee op het plastic stoeltje gezet. Haar voeten zijn eindelijk
in de Middellandse zee! En ze huilt van dankbaarheid.
In deze wereld waar voor veel mensen niets genoeg lijkt te zijn zit een zieke mevrouw met
haar voeten in de Middellandse zee. Ontroerd staan we er allemaal naar te kijken en ieder van
ons voelt de magie van deze plek, dit kleine Griekse eiland in de zon.
